Tới Đà Lạt sau khi thuê xe máy Đà Lạt và khám phá hàng cùng, ngõ hẽm của Đà Lạt thì tôi lại quay về với hồ Xuân Hương.
Hồ Xuân Hương nằm ngay ở trung tâm của thành phố tình yêu, cảnh vật nơi đây thật nên thơ và hữu tình. Hồ Xuân Hương còn được bộ văn hóa thể thao và du lịch xếp hạng là một trong những thắng cảnh quốc gia Việt Nam cần được bảo tồn và phát triển.
Hồ tọa lạc ngay ở trung tâm của thành phố với độ cao 1477m so với mực nước biển. Hồ tuy chỉ là hồ nhân tạo tuy nhiên cảnh vật nơi đây đã níu chân biết bao du khách. Trước kia hồ Xuân Hương chính là thung lũng có dòng suối Cam Ly chảy qua và là nơi quy tụ của các cư dân Lạch thời buổi đầu sơ khai.
Vào năm 1919 từ những sáng kiến của viên Công sứ hoa kỹ, thì kỹ sư công chánh người pháp Labbe đã tiến hành ngăn dòng suối Cam LY tạo thành một hồ hay còn gọi là hồ Xuân Hương. Mãi cho đến năm 1923 thì ở đây mới xây thêm một con đập nữa ở phía dưới và tạo thành hai hồ.
Do sự ảnh hưởng của cơn bão vào tháng 3 năm 1932, mà cả hai đập đều bị vỡ ra. Mãi cho đến năm 1934-1935 một đập lớn bằng đá mới do kỹ sư Trần Đăng Khoa sáng tạo và thiết kế xây dựng phía dưới hai đập cũ và tạo thành một hồ lớn mà người Pháp lúc bấy giờ gọi là Grand Lac. Đập này nằm phía trước dinh Quản Đạo mà vị Quản đạo này chính là Phạm Khắc Hoè, ông này vẫn được dân địa phương nơi đây xưng gọi “Ông Đạo”, cho nên khi đập hoàn thành cũng là lúc cầu xây xong, người dân nơi đây quen gọi là cầu Ông Đạo, và còn tồn tại đến ngày nay. Thuê xe máy Đà Lạt vi vu tới hồ Xuân Hương sẽ là một điểm đến thú vị mà không bao giờ phai trong tôi.
Hồ Xuân Hương có chu vi ước tính khoảng 5.000m, và chiều rộng 25 ha với tạo hình trăng lưỡi liềm. Mặt hồ phẳng lặng như một tấm gương, soi bóng những tán cây tùng già cỗi, với những hàng liễu rũ thướt tha nghiêng mình nũng nịu và sẽ càng đẹp hơn mỗi khi mùa xuân về, chính là lúc những cánh anh đào nở rộ, làm cho không gian quanh hồ một màu hồng rực rỡ và khiến mặt sáng hồ bừng lên như đôi má cô gái Đà Lạt tuổi xuân thì.
Hồ được mang tên Xuân Hương kể từ năm 1953 như một minh chứng muốn làm sống mãi hình ảnh lãng mạn của nữ sĩ thơ Nôm nổi tiếng của Việt Nam vào thế kỷ thứ 19: thi sỹ Hồ Xuân Hương.
